مقدمه: تصور ذهنی ازخدا امر مهمی در تحول و شکل­ گیری باورهای مذهبی افراد تلقی می­شود. این تصور در کودکی و تحت تاثیر عوامل درونی و بیرونی زیادی شکل می­گیرد، که خانواده مهمترین عامل در شکل ­گیری آن به شمار می­ آیند.

امروزه با کودکانی مواجه می­شویم که از خدا ترس شدیدی دارند که ریشه آن در باورها و اعتقادات والدینشان است آنها برای اینکه فرزندانشان خلافی نکنند فقط از جهنم و آتش حرف می­زنند و خدا را با چهره­ای ترسناک به فرزندان خود نشان می­دهند نه چهره­ای دو ست داشتنی و محبوب.از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تصور کودکان از خداوند در خانواده ­های مذهبی و غیرمذهبی انجام گرفت.

روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کودکان پیش دبستانی 3 - 6 سال شهر استهبان بود که با استفاده از روش نمونه ­گیری تصادفی طبقه ­ای از 5 مهد کودک شهر استهبان 100 نفر انتخاب و کودکان هر مهدکودک از طریق لیست حضور و غیاب به صورت تصادفی(58 دختر و 42 نفر پسر) انتخاب شدند. جهت جمع­ آوری داده­ ها از والدین از پرسشنامه باورهای مذهبی و برای سنجیدن تصور کودک از خداوند از نقاشی استفاده شد به این صورت که از کودک خواسته می­شد تا تصوری که از خدا دارند را نقاشی کنند نقاشی کودک به دو صورت نمره­ گذاری شد، کودکی که تصویر خداوند را به شکل انسان ترسیم می­کرد و کودکی که از نماد برای ترسیم خداوند استفاده می­کرد.

یافته­ ها: یافته­ ها از طریق آمار توصیفی(فراوانی و درصد فراوانی) و آزمون تی(t.test) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد بین باورهای مذهبی والدین و تصور کودک از خداوند(انسان یا نماد) رابطه معناداری وجود داشت. به اینصورت که کودکانی که در خانواده­ های مذهبی بزرگ شدند درکشان از خداوند حالتی انسان گونه بود و برای خدا دست و پا و سر و صورت قایل بودند چرا که خداوند را قدرتمند، عاشق و کمک دهنده تصور می کردند. اما کودکانی که در خانواده ­هایی با اعتقادات مذهبی پایین رشد کرده بودند تصورشان از خداوند به صورت نماد بود و خداوند را به صورت موجوی دست نیافتنی(خورشید، کوه و...) تصور می کردند.

بحث و نتیجه ­گیری: بنابراین از آنجا که خانواده، اولین مدرسه و والدین نیز اولین معلمان هستند که رشد معنوی کودک را شکل می­دهند و آنچه در خانه آموخته می­شود غالبا عمیق ­تر و پایدارتر از مطالبی است که در سایر مکان ها فرا گرفته می­شود آگاهی دادن و آموزش والدین در این زمینه ضروری است.

معصومه اسماعیلی؛ هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه پیام نوراستهبان

نرگس اعتماددار؛ کارشناس روانشناسی

لیلا رنجبر؛ کارشناس روانشناسی

واژگان کلیدی: تصور از خداوند، خانواده، باورهای مذهبی.